Pierwszy raz termin 5R użyła w swojej książce Béa Johnson, amerykańska autorka francuskiego pochodzenia, która w 2008r. postanowiła diametralnie zmienić swoje życie i całkowicie zrezygnować z wytwarzania odpadów. Dziś roczne odpady jej czteroosobowej rodziny mieszczą się w 1-litrowym słoiku. Inspirujące, prawda? :)
Jej podejście szybko spotkało się z powszechnym zainteresowaniem i uznaniem wielu osób. Określenie „zero waste” stało się w Ameryce bardzo popularne, a w ślad za autorką książki poszło wielu jej zwolenników. Również w ostatnich latach w Polsce dostrzec można spore zainteresowanie tematyką racjonalnego zagospodarowania odpadami. Do tej pory powstało też już sporo modyfikacji piramidy. Skupmy się jednak na tej klasycznej, która bardzo dobrze nakreśla problem istnienia odpadów w naszym życiu oraz zwraca uwagę na priorytety życia w duchu „zero waste”.
Piramida zmusza nas do refleksji, do wyjścia ze strefy komfortu, zmiany nawyków i utartych schematów myślowych. Jest to niejako klasyfikacja działań, które przybliżają nas do ograniczenia produkcji śmieci w naszym codziennym otoczeniu. Przejdźmy zatem do jej omówienia.
REFUSE
Nie przyjmujmy niepotrzebnych rzeczy, które prawdopodobnie zaraz wyrzucimy. Po co nam kolejna ulotka skoro możemy znaleźć coś w internecie, dlaczego na straganie każde warzywo ma być osobno pakowane, przecież wystarczy nam jedna siatka najlepiej wielokrotnego użytku, albo różnego rodzaju kosmetyczne próbki, które nie koniecznie pasują do naszych upodobań. Reasumując nauczmy się ODMAWIAĆ ! (refuse)
REDUCE
A teraz czas na minimalizm. Przyjrzyj się swoim potrzebom. Kupuj świadomie i nabywaj tylko to co jest Tobie naprawdę potrzebne. Pamiętaj, że lepiej jest kupić jedną rzecz dobrej jakości niż kilka gorszej. A może produkty multifunkcyjne? - blender, mikser, melakser w jednym urządzeniu? Oczywiście, że można! Nauczmy się OGRANICZAĆ przedmioty w swoim życiu! (reduce)
REUSE
Unikaj przedmiotów jednorazowego zastosowania. A co z nabytymi i niepotrzebnymi rzeczami? Odpowiedź jest prosta: nie wyrzucaj ich pochopnie, lecz staraj się używać maksymalnie długo. Gdy nie jest to już możliwe postaraj się poszukać dla nich ponowne zastosowanie. Naprawiaj odzież, buty oddaj do szewca, wezwij pomoc gdy sprzęt elektroniczny się zepsuł, albo… jeśli jest taka możliwość zwracaj firmom puste opakowania do ponownego wykorzystania - patrz REFILLUCJA monoke. Rozbudź w sobie pasję do PONOWNEGO WYKORZYSTYWANIA! (reuse)
RECYCLE
Każdy z nas kojarzy, że worek żółty to plastik, zielony szkło, a brązowy to odpad zmieszany. Ale czy każdy zdaje sobie sprawę co się dzieję dalej z odpadami poszczególnych frakcji? Panuje powszechne przekonanie, że jeżeli wrzucimy śmieć do pojemnika recyklingowanego (plastik, szkło, papier) to odpady te trafią dalej do sortowni, a potem rzeczywiście zostaną przetworzone na odpowiedni materiał. Rzeczywistość jest jednak dużo bardziej skomplikowania, a statystyka pokazuje, że tylko mniejsza część jest poddana recyklingowi, a większa, tak jak to jest w przypadku odpadów zmieszanych, trafia na wysypisko lub do spalarni. Recykling jest niezaprzeczalnie słusznym podejściem jednak wciąż jego skutecznie przeprowadzanie jest na tyle trudne, i kosztowne energetycznie że powinniśmy myśleć o nim jako o ostateczności.
ROT
Dotarliśmy do piątego "R" - jeżeli masz ogród możesz sam zorganizować sobie miejsce na kompostownik. Jeżeli nie, warto korzystać z pojemników na odpady bio. Jest to właściwe miejsce by pozbyć się śmieci organicznych tj. obierki warzyw, skoszona trawa, zgrabione liście. Są to najszybciej rozkładające się naturalne śmieci, a koszt ich degradacji jest naprawdę niski. Dlatego nie wyrzucaj do zmieszanych tylko KOMPOSTUJ ! (rot)
Życie w duchu zero waste nie jest łatwe. Często wiąże się z niezrozumieniem, powszechnym brakiem akceptacji, a nawet prowadzi do drwin osób trzecich. Wciąż za mało w nas wiary, że każda mała eko-decyzja ma znaczenie i każdy mały eko-krok jest tym we właściwym kierunku. Zapominamy, że sukces to wewnętrzna motywacja, mobilizacja i systematyczność w dążeniu do celów. Dlatego nie starajmy się od razu wszystkiego zmieniać w swoim życiu, nie zawsze to może być dobre, wręcz przeciwnie może nas zrazić do podejścia „zero waste”. Róbmy to małymi krokami, konsekwentnie i świadomie. Włączmy myślenie i dajmy się porwać pozytywnej eko-zmianie 😊